به‌روزرسانی دربارهٔ2 hours ago

د خیبر پښتونخوا وایلډ لایف په ۲۰۲۶ کال کې د ټرافي ښکار (Trophy Hunting) له پروګرام څخه له ۱.۹ میلینه ډالرو (شاوخوا ۵۴۲.۷ میلینه پاکستانۍ روپۍ) څخه زیاتې پیسې ترلاسه کړې دي. دا په پاکستان کې د ځنګلي ژوند د ساتنې لپاره د ټولنو پر بنیاد یو لوی ګام دی.
​د چارواکو په وینا دا پیسې د څلورو مارخور پرمټونو په پلورلو سره ترلاسه شوې چې د ۹۴۶،۰۰۰ ډالرو په ارزښت وو. همدارنګه د نهو غیر صادراتي مارخور پرمټونو څخه ۵۵۳،۳۰۰ ډالر، له ۲۰ ایبیکس (ibex) پرمټونو څخه ۱۶،۰۴۲ ډالر، او له شپږو خړو ګورل (grey goral) پرمټونو څخه ۳۹۸،۵۰۰ ډالر لاسته راغلل. د دې پروګرام لاندې د ترلاسه شویو پیسو ۸۰٪ برخه سیمه ییزو ټولنو ته ورکول کیږي او پاتې ۲۰٪ د صوبې خزانې ته ځي. دا پیسې د ښوونځیو، روغتیايي خدماتو، اوبو لګولو، لوبو او نورو منصوبو لپاره استعماليږي.

​​د دې پروګرام په پایله کې په پاکستان کې د مارخور شمیر ډیر زیات شوی دی. په خیبر پښتونخوا کې د مارخور شمیر څو لسیزې مخکې یوازې ۴۰۰ وو. خو اوس له ۶،۰۰۰ څخه زیات شوی دی. د ۲۰۲۴-۲۵ سروې له مخې په صوبه کې ۵،۶۲۱ مارخوره شتون لري. په داسې حال کې چې په ۱۹۸۵ کال کې دا شمیر یوازې ۹۶۱ وو. چترال لا هم د مارخور تر ټولو لوی ځای دی. چیرې چې شاوخوا ۳،۴۰۰ مارخوره شتون لري. د دې ترڅنګ په کوهستان، سوات او دیر بالا کې هم د مارخور شمیر مخ په زیاتیدو دی.

​د خیبر پښتونخوا د ځنګلي ژوند لوی ساتونکي محسن فاروق وویل چې پخوا بې کنټروله ښکار دې نسل له خطر سره مخ کړی و. خو اوس د ټرافي ښکار پروګرام او د ټولنو په همکارۍ یې ساتنه کیږي. هغه زیاته کړه چې دوی یوازې په دوو ورځو کې د مارخور له پرمټونو څخه له ۵۴ کروړه روپیو څخه زیاتې لاسته راوړې. هغه د سیمه ییزو خلکو ستاینه وکړه چې د ښکار له پیسو څخه په ګټه اخیستو سره یې د مارخور په غیر قانوني ښکار کې د مخنیوي لپاره مهم رول لوبولی دی.

​د خیبر پښتونخوا ترڅنګ ګلګت بلتستان هم د ټرافي ښکار څخه ریکارډ پیسې لاسته راوړې دي. د ۲۰۲۵-۲۶ لیلام کې، د څلورو اسټور مارخور (Astore markhor) پرمټونو لپاره لوړې بیې ولګول شوې، چې یو یې په ۳۷۰،۰۰۰ ډالرو وپلورل شو. د خیبر پښتونخوا په څیر په ګلګت بلتستان کې هم ۸۰٪ پیسې سیمه ییزو ټولنو ته ورکول کیږي.
​په چترال او نورو سیمو کې د کلي د ساتنې کمیټې (Village Conservation Committees) اوس د نظارت، د غیر قانوني ښکار مخنیوي او د پیسو د ویشلو مسؤلیت لري.
​خو بیا هم دا ګام په نړیواله کچه ستایل شوی. کارپوهان د موسمي بدلونونو له امله د خطرونو په اړه اندیښنه لري. چاپیریالي جرنلیسټ داؤد خان خبرداری ورکړی چې د ګلیشیرونو ویلې کیدل او د تودوخې زیاتوالی د مارخور طبیعي ځای ته زیان رسوي. د خوراک سرچینې یې کمې شوي او د ناروغیو سره مخ کیږي.

​چاپیریال ساتونکي دا خبرداری هم ورکوي چې د پرمټونو د بیو زیاتوالی ښایي ښکاریان له دې پروګرام څخه لرې کړي. دوی ټینګار کوي چې باید یوازې زاړه نرینه مارخوره ښکار شي او د پیسو ویش باید روښانه او شفاف وي.

​پاکستان د ټرافي ښکار له لارې ټولنو ته د ځنګلي ژوند ساتنې سره وصلولو یو نړیوال ماډل ګرځیدلی. خو کارپوهان وایي چې د اقتصادي ګټو او د چاپیریال د پائیدارۍ ترمنځ توازن ساتل د دې ښایسته غرني حیوان د ساتنې لپاره ډیر مهم دي.

نور ولولئ