کارپوهان وایي چې د پاکستان او افغان طالبانو ترمنځ د خبرو اترو ناکامېدل به په راتلونکي کې د طالبانو لپاره جدي ستونزې راولاړې کړي. د دوی په باور پاکستان هڅه کوله چې د دواړو هېوادونو شخړې د خبرو له لارې هوارې کړي، خو د کابل له لوري د خنډونو له امله دا بهیر بې پایلې پاتې شو، چې له کبله یې د دواړو اړیکې ترینګلې شوې دي.
د ترهګرۍ بریدونه او د پاکستان ځوابي عملیات
په خبرو اترو کې د پرمختګ له نشتون سره سره، د افغانستان له خاورې پاکستان ته د ترهګرو تګ راتګ نه و درېدلی. د پاکستاني چارواکو په وینا، یوازې د دوشنبې او سې شنبې په ورځو کې یې په بلوچستان او خیبر پښتونخوا کې ۲۷ نه زیات وسلهوال وژلي دي. په وژل شویو کسانو کې ځینې داسې هم وو چې د افغانستان تابعیتي اسناد یې لرل او د تحریک طالبان پاکستان (TTP) په لیکو کې جنګېدل.
پاکستان یوه ځل بیا ټینګار کړی چې که د هېواد پر خاوره برید وشي، نو د ترهګرۍ پر ضد به بې له ځنډه عملیات کوي.
کارپوهان د ناکامۍ عوامل څنګه تشریح کوي؟
د افغان چارو څېړونکي اسد یوسفزی وایي چې له پیله څرګنده وه چې خبرې به هوکړې ته ونه رسېږي، ځکه طالبان نه غوښتل چې کومه هوکړه په لیکلي سند بدله شي.
نوموړي زیاته کړه چې د پاکستان اصلي غوښتنه دا وه چې د افغانستان له خاورې د TTP او نورو پاکستان ضد وسلهوالو ډلو شتون پای ته ورسېږي.
د هغه په وینا:
“طالبان د لویې اسلامي امارت سوچ لري؛ د پولو پروا نه کوي. که څه هم د داعش په پرتله نرم دي، خو غواړي خپل نظریات په ګاونډیو هېوادونو هم تطبیق کړي.”
وتلي خبریال حق نواز خان وویل چې هیله وه د قطر او استانبول خبرې کومه نتیجه ورکړي، خو دواړه پړاوونه بې پایلې پاتې شول.
د هغه په خبره:
افغانستان تل وایي چې خپله خاوره د بل هېواد پر ضد نه کاروي، خو نړیوال راپورونه او پاکستان دواړه ثابتوي چې وسلهوالې ډلې هلته فعالیت لري.
سابق سفارتکار عمر خان علي شیرزوی د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر د هند سفر د کړکېچ مهم دلیل ګڼي او وایي افغانستان د هند په لوبه کې استعمالېږي، او زیان به یې خپله افغانستان ویني.
پر ناکامو خبرو د پاکستان غبرګون
د اطلاعاتو وزیر عطا تارړ د «ایکس» په بیان کې ویلي چې استانبول خبرې د “عملی او دوامدار حل” په پیدا کولو کې ناکامې شوې. هغه وویل پاکستان به د خپلو وګړو د خونديتوب لپاره هر ډول اقدام ته چمتو وي.
تارړ څرګنده کړه چې افغان پلاوي د پاکستان منطقي غوښتنې په خوله منلې، خو له عملي ژمنو یې ډډه کړې او بحث یې تورونو او پلمو ته اړولی دی.
د دفاع وزیر خواجه آصف هم څرګنده کړې چې دواړه لوري هوکړې ته نږدې شوي وو، خو کابل بېرته شاتګ وکړ او دا بهیر یې سبوتاژ کړ.
ترکیه او قطر هڅه وکړه خبرې وژغوري، خو ژور اختلافات یې مانع شول.
طالبان ولې د TTP پر ضد اقدام نه کوي؟
د امنیتي چارو خبریال ریاض خان وایي اصلي دلیل یې د داعش ـ خراسان د پراخېدو وېره ده.
نوموړي وویل:
“که افغانستان د TTP پر ضد عملیات وکړي، د دې ډلې ګڼ غړي به داعش سره یو ځای شي. طالبان اوس له داعش، د ملي مقاومت محاذ او خپلو داخلي اختلافاتو سره مخ دي. اقتصاد یې کمزوری دی او نړیوال مشروعیت هم نه لري.”
پایله: څوک تاوان ویني؟
د طالبانو د وخت ضایعه کوونکې تګلاره پاکستان مجبوروي چې یو اړخیز ګامونه واخلي. دا وضعیت سیمه د نوې ترینګلتیا پر لور بیا وړي.
او تر ټولو زیات زیان به هغه افغانستان ته رسېږي چې:
اقتصادي بحران لري
نړیوالو لا نه دی رسمي منلی
امنیتي ګواښونه ورځ په ورځ ډېرېږي
راتلونکې څارنه به پر دې وي چې پاکستان څه ډول تګلاره غوره کوي او ترکیه، قطر او نور منځګړي څنګه د دې کړکېچ د ختمولو هڅه کوي.
