د جمعې په ورځ د دبئي هوايي نندارتون د نندارې پرواز پر مهال د هندوستان ایروناټکس لیمیټډ “تیجس” جنګي الوتکه غورځېدلې او په بشپړ ډول ویجاړه شوې ده. دا پېښه د ځایي وخت له مخې شاوخوا ۲:۱۰ بجې هغه مهال رامنځته شوه چې الوتکه د خلکو مخې ته د مهارتي الوتنې ننداره ترسره کوله.

د پېښې له وروسته خپور شوي تفصیلي تخنیکي راپور څرګنده کړې چې په الوتکه کې د جوړښت، انجن او د کنټرول د نظام په برخه کې ګڼې جدي نیمګړتیاوې موجودې وې. د څېړونکو په وینا، د الوتکې د پرېوتلو یو مهم احتمال د لوړ فشار وړ حرکت پر مهال د الوتکې د بدن کمزورتیا ده، چې له امله یې د الوتکې مهمې برخې زیانمنې شوې دي.

راپور ښيي چې د الوتکې د وزرو مرکزي چوکاټ (Wing Spar) د دوامدار فشار له امله درزونه او د موادو د بېلېدو نښې لرلې. سرچینې همدارنګه وايي چې د لکۍ د هوري برخې (Tailplane) او د هغې د پورته – ښکته کوونکي تختې (Elevator) په جوړښت کې د ماتېدو امکان موجود و، او د زړو قبضو او خرابو بیرنګونو له امله د کنټرول په سطحو کې غیرمعمولي رپېدنه رامنځته شوې وه.

په راپور کې د الوتکې د کنټرول د نظام په برخه کې هم جدي ستونزې ښودل شوې دي. د کنټرول د میخانیکي تړلکې برخې د ماتېدو احتمال موجود و، چې له امله یې د الوتکې د حرکت اړوند تختې لکه Aileron او Rudder بندېدای شوې او د پیلوټ واک ته سخت زیان رسېدی شو. د هایدرولیک نظام خرابېدل او د کنټرول د رسۍ پرې کېدل هغه نور لاملونه دي چې د الوتکې ثبات له منځه وړلی شي.

د انجن د فعالیت په برخه کې ارزونې ښيي چې د عمودي پورته الوتنې پر مهال انجن ناڅاپه بند شوی، چې له امله یې الوتکه بې واکه شوې او تاو راتاو شوې ده. متخصصین زیاتوي چې د منفي جاذبې په حالت کې د تېلو د ناسم جریان له امله انجن ته د تېلو رسېدل بند شوي وو.

راپور د الوتکې په برقي وسایلو او د وسیلو د ښودلو په دستګاو کې هم ستونزې یادوي. د الوتکې د حالت ښودونکی وسیله او ګایرو دواړه خراب شوي وو، چې له امله پیلوټ د الوتکې د اصلي حالت په اړه غلط تصور کړی. همدارنګه د برقي نظام دوه اړخیزه ناکامي د الوتکې د برقي سټارټ او د انجن د برښنايي کنټرول نظام (FADEC) په بندېدو تمامه شوې ده.

په راپور کې نور احتمالي لاملونه هم ذکر شوي دي، لکه د برابروونکي تختې د خپل سر خوځېدو ستونزه، د کنټرول سطحو د پیچونو ماتېدل، د ډېر سرعت پر مهال د فشار څپه، او د الوتکې د ښیښې خونې (Canopy) بېلېدل چې هوايي مقاومت ډېرولی شي.

هوايي متخصصین وايي چې دا پېښه به د تیجس جنګي الوتکې د خوندیتوب معیارونو، د تخنیکي ساتنې د طریقو او د الوتنې د وړتیا د ارزونې پروسیجرونو بیا کتنې ته لاره هواره کړي. د پېښې بشپړ جزئیات به د څېړنو له پای ته رسېدو وروسته خپاره شي.