پاکستان تل د افغان کډوالو په برخه کې د ورورولۍ، انسانیت او ګاونډیتوب د ملاتړ رول لوبولی دی. د ۱۹۷۹م کال د شوروي یرغل وروسته، کله چې میلیونو افغانانو پاکستان ته پناه یووړه، نو هېواد هغوی په خلاصو غیږو کې ومنل او د سرپناه تر څنګ یې د کار، زده‌کړو او روغتیا اسانتیاوې هم برابرې کړې. د افغانستان د ټولو سیمو کډوال، له کندهار تر بدخشان پورې، د پاکستان په خاوره کې ځای پر ځای شول او ورسره د ورورولۍ پر بنسټ چلند وشو. دا چاره د پاکستان د بشري همدردۍ او د دواړو هېوادونو د ژورو اړیکو څرګندونه کوي.

د کلونو په اوږدو کې، پاکستان د افغان کډوالو لپاره خپلې دروازې پرانستې ساتلې او هغوی ته یې هڅې کړې، څو له ټولنې سره په ښه ډول یوځای شي. د پاکستان خلکو دوی په خپلو ټولنو کې ومنل او حکومت د UNHCR په ګډون له نړیوالو سازمانونو سره د ملاتړ پروګرامونه پرمخ یوړل.

خو له ۲۰۲۱م کال وروسته، د امریکا له وتلو او د طالبانو د حکومت له رامنځته کېدو سره، پاکستان پرېکړه وکړه چې افغان کډوال باید په تدریجي ډول خپلو کورونو ته ستانه شي. له هماغه کال راهیسې د کډوالو ستنېدنه په پړاوونو کې پیل شوه، څو کورنۍ له درناوي او عزت سره وطن ته راستانې شي. ډېری افغان کډوال په خیبر پښتونخوا او بلوچستان کې مېشت وو.

په بلوچستان کې د کډوالو ستنېدنه په پراخه کچه روانه ده. د وروستیو معلوماتو له مخې، په څو اوونیو کې شاوخوا ۸۵ زره افغان کډوال بېرته تللي دي. او له ۲۰۲۳م کال راهیسې نږدې ۱۶۵ زره کډوال د «غیر قانوني بهرنیانو د ستنولو پروګرام» له لارې واپس شوي دي. لس کډوالو کمپونه د کوټې، پښین، لورالایي، چاغې او قلعه سیف‌الله په سیمو کې تړل شوي دي. د اکتوبر پر ۲۰مه، ۲۰۲۵م، ۳۸۸۸ غیر راجسټر افغانان په کوټه کې نیول شوي او د فوري ستنېدنې لپاره برابر شول.

په بلوچستان کې د ثبت شویو PoR کارډ لرونکو شمېر ۲۴۱،۵۸۴ و، چې کارتونه یې د ۲۰۲۵م کال په جون کې باطل شوي. سربېره پر دې، نږدې ۱۰۰ زره – ۱۵۰ زره غیر راجسټر افغانان لا هم د کوټې په شاوخوا کې مېشت دي.

ستنېدنه اوس په تېزۍ سره روانه ده او د ډېریو کډوالو بېرته تګ د چمن او وېش–چمن له لارې ترسره کېږي. د UNHCR له لوري هر کډوال ته ۱۵۰ ډالر مرسته ورکول کېږي. د ستنېدنې بهیر رضا کارانه، منظم او د عزت پر بنسټ دی، او امنیتي ځواکونه په پولو کې د اسنادو د تصدیق بهیر پر مخ وړي. حکومت جعلي پاکستاني پېژندپاڼو لرونکي هم پېژني او قانوني اقدام ورسره کوي.

د کډوالو د ستنېدنې له امله د کوټې د جایداد بیې راټیټې شوې، ځکه ډېری کډوالو خپل کورونه او دوکانونه په ټیټه بیه پلورلي دي. د بلوچستان وزیراعلی سرفراز بګټي وایي چې ستنېدنه د سولې او ثبات لپاره اړینه ده، ځکه د ترهګرۍ په ځینو پېښو کې د افغان وګړو د ښکېلتیا راپورونه موجود دي. همدارنګه د دفاع وزیر خواجه آصف ټینګار کړی چې پاکستان نور د پخوانیو اړیکو د دوام وس نه لري او افغان مېشتو ته یې ویلي چې خپل وطن ته ستانه شي.

د کوټې کمیشنر جهانزیب کاکړ ویلي، چې ستنېدنه په منظم، پړاوېزه او بشري ډول ترسره کېږي او د کډوالو عزت پکې خوندي دی. د بلوچستان ډپټي کمیشنرانو هم ویلي چې امنیت مهم دی، خو د ښځو، ماشومانو او بوډاګانو په حقونو کې هېڅ ډول سرغړونه نه شي منل کېدای.