پاکستان او افغان طالبانو ترمنځ د یوه اونۍ څخه زیاتې جګړې وروسته بالاخره د اوربند اعلان شوی دی. دغه تړون د ترکیې، قطر او سعودي عربستان ګډو هڅو پایله ده چې دواړه لوري یې د خبرو اترو میز ته راوستلی دي. خو دغه اوربند یوازې موقتي بلل شوی دی، ځکه چې دواړو هیوادونو ترمنځ زاړه ستونزې لا هم حل ته اړتیا لري.
د پاکستان دریځ او د افغان طالبانو رد
د پاکستان دریځ روښانه دی چې د کالعدم تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) غړي په افغانستان کې موجود دي او له هغې ځایه پاکستان کې د ترهګرو حملو پلان جوړوي. د پاکستان چارواکي وایي چې دغه ډله افغان خاوره د خوندي پناه ځای په توګه کاروي چې د پاکستان امنیت ته دوامداره خطرونه پېښوي.افغان طالبان دغه تور په کلکه ردوي او وایي چې دوی په ټي ټي پي هیڅ کنټرول نه لري او دا پاکستان داخلي مسئله ده. خو ځمکنی حقیقت دا دی چې څو ځله د پاکستان په حملو کې د ټي ټي پي غړي په افغانستان کې وژل شوي دي. سربېره پر دې، د مذاکراتو پر مهال چې کله د ټي ټي پي غړي پاکستان ته راګرځېدل، پاکستاني امنیتي ځواکونو هغوی هدف کړل.
دغه پېښې دواړو لوریو ترمنځ بې اعتمادي څرګندوي.متخصصین نظریهتجزیه کاران فکر کوي چې دا اوربند به ډیر وخت پاتې نه شي. دلایل یې مختلف دي، لومړی دا چې افغانستان کې حکومت کمزوری دی او طالبان لا هم پوره مستحکم نه دي. دویم دا چې ځینې کړۍ ټي ټي پي ته د پاکستان پر ضد د پراکسي جګړې لپاره یوه وسیله ګڼي. درېیم دا چې داعش خراسان په څېر ډلو موجودیت په افغانستان کې چې نه یوازې طالبان، بلکې پاکستان ته هم خطر جوړوي.په ځانګړي ډول ټي ټي پي اوس هم په پاکستان کې عملیات کوي، چې د اوربند د صداقت په اړه پوښتنې راپورته کوي.د عبدالولي خان پوهنتون د نړیوالو اړیکو د څانګې استاد ډاکټر عبدالشکور د دې تړون د راتلونکي په اړه ژوره اندېښنه څرګنده کړې ده. هغه وویل: “زما اندېښنه دا ده چې د افغانستان سره د سرحد بندښت به ډیر اوږد مهاله یا دایمي نه وي.”
پاکستان هم دغه اندېښنه څرګنده کړې ده.هغه خبرکده ته وویل چې نورو هیوادونو تر اوسه پورې افغان طالبان نه دي منلي، چې دا د دوی په پالیسیو اغیزه لري.ډاکټر عبدالشکور وویل چې پاکستان غوښتنه لري چې ترهګر له افغانستان څخه ختم شي خو دغه ستونزه لا هم په خپله ځای پاتې ده.ډاکټر عبدالشکور د سرحد په اړه اندېښنې څرګندې کړې او وویل چې دواړه هیوادونه د ۲۶۰۰ کلومیټرو اوږد سرحد لري چې اکثره وخت د کوچنیو نښتو سره مخ کېږي. راتلونکې کې د داسې سرغړونو خطر لا هم موجود دی.هغه زیاته کړه چې د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر روس ته سفر کړی و، پداسې حال کې چې په پاکستان کې هم وسله وال بریدونه شوي. نو ځکه دواړو هیوادونو ته اړتیا ده چې له خپلو دوستانه هیوادونو (ترکیه، قطر، سعودي) سره کیني او د دې ستونزې لپاره ژور حل ولټوي.
په افغانستان کې د پاکستان پخوانی سفیر عمر خان علي شیرزئی د دې مسلې په اړه خپل تحلیل ډیر عملي دی. هغه فکر کوي چې افغان طالبان کولی شي ټي ټي پي وځنډوي. دوی مخکې د ګل بهادر ګروپ ځنډولی و خو پاکستان تر یوه حده هغه ختم کړی دی. اوس طالبان کولی شي ټي ټي پي کنټرول کړي، کنه نو ګناه به په دوی راځي.
علی شیرزئی خبرکده ته په ځانګړې مرکه کې خپل وړاندیزونه شریک کړل او وویل چې افغان طالبان غواړي چې نړیواله منل شي او په ځانګړي توګه پاکستان دوی ومني.هغه وویل چې طالبانو ته د هند سره د دوستۍ له کبله شخصي ګټه رسیدلې خو په عمومي توګه دې قوم ته زیان رسېدلی دی. سفیر زیاته کړه چې د افغانستان روغتونونه، سړکونه او خواړه د پاکستان پر سر منحصر دي. افغانستان باید دا حقیقت ومني چې ګاونډی نه شي بدلول کیدی.شیرزئی په پای کې وویل که طالبان ټي ټي پي کنټرول نه کړي نو پاکستان ته دې ووایي چې خپله حل لار پیدا کړي او افغانستان دې ورته لازمه مرسته ورکړي
ترڅو په سیمه کې د اوږدمهاله سولې یقیني شي.دا اوربند یوه ښه پیل دی خو د اوږدمهاله سولې ته د بدلېدو لپاره دواړو لوریو ته جدي ګامونه پورته کول پکار دي. که ټي ټي پي ستونزه حل نشي، بیا جګړې کولای شي چې پیل شي. د افغان چارو متخصصین او تجزیه کاران موافق دي چې د دوستانه هیوادونو مرسته او ګډې هڅې یوازې کولای شي دغه ستونزه حل کړي.ایا دا تړون یوازې د یوې وقفې معنا لري یا د ریښتیني سولې بنسټ؟ یوازې وخت به څرګند کړي.
