د خیبر ضلعې د تیراه بر قمبر خیل په سیمه کې د افریدي قبیلې او د کالعدم تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) تر منځ د سولې او جرګو لړۍ روانه ده.
د یکشنبې په ورځ د سیمې له سرچینو څخه ترلاسه شوو معلوماتو له مخې، ټي ټي پي له سیمه ییزو مشرانو سره له شفاهي تفاهم وروسته د بر قمبر خیل له سیمې د وتلو رضایت څرګند کړی دی.
سیمه ییزو مشرانو د ټي ټي پي له کمانډرانو سره د خبرو پر مهال هغوی ته د اګست په څلورمه نېټه د هغه لیکلي تړون یادونه وکړه چې پکې ترهګرو ژمنه کړې وه د خلکو کورونه به د امنیتي ځواکونو پر ضد د بریدونو او تخریبي فعالیتونو لپاره نه کاروي.
مشرانو ټي ټي پي ته ویلي چې د سیمې اوسېدونکي د جګړې له امله سخت اندېښمن دي، ځکه ځینې وسلوالې ډلې لا هم په شخصي کورونو کې پټې دي او خلک اړ باسي چې کورونه پرېږدي. د قمبر خېلو یو مشر “خبرکده” ته ویلي چې د یکشنبې د ورځې جرګه بریالۍ وه او ټي ټي پي ژمنه وکړه چې د قمبر خېلو له خاورې به ووځي.
د وعدې ماتول او تازه وتل
د جرګې یوه غړي ویلي چې له ټي ټي پي سره د اګست په پنځمه هم خبرې شوې وې او پرېکړه د قرآن کریم پر سر شوې وه، خو په وروستیو ورځو کې ترهګرو یو ځل بیا د خلکو له کورونو او حجرو څخه پر امنیتي ځواکونو بریدونه کړي دي.
د جرګې څو غړو ویلي چې ټي ټي پي له قمبر خېلو سیمې وتلې، خو لا هم د نورو قبیلو سیمو ته تللې ده.
جرګې نورو سیمو ته غځېدلې
د سیمه ییزو سرچینو په وینا، له قمبر خېلو وروسته اوس د شلوبر، ملک دین خېل، زخه خېل او نورو افریدي قبیلو جرګې کېږي چې له ټي ټي پي سره خبرې وکړي او ورته ووایي چې له دوی له سیمو هم ووځي.
دغه سیمې د خیبر او اورکزو ترمنځ په پوله پرتې دي.
د خبرو د بریا په اړه شکونه
د قبایلي مشرانو په وینا، د ټي ټي پي سره د خبرو له لارې د ستونزې د حل امکان ډېر کم دی.
دوی یادونه وکړه چې تر دې وړاندې په باجوړ کې هم له ترهګرو سره د ماموند قبیلې مشرانو مذاکرات کړي وو، خو د اوو جرګو له ترسره کېدو وروسته خبرې ناکامې شوې او پوځ له عملیاتو وروسته سیمه له ترهګرو پاکه کړه.
د خیبر د سیمې مشرانو وویل، ټي ټي پي په قمبر خېلو کې خپلې ژمنې نه وې پوره کړې، خو په وروستۍ جرګه کې یې یو ځل بیا د وتلو وعده وکړه. د دوشنبې د ورځې د جرګې یو غړي وویل، دوی به هم له ټي ټي پي وغواړي چې له دوی له سیمې ووځي، خو د پخوانیو تجربو له مخې دوی د بریا په اړه ډېر هیلهمن نه دي.
د مذاکراتو ناکامي او د افغانستان رول
امنیتي شنونکي وایي، د ټي ټي پي سره د خبرو د ناکامۍ یو مهم لامل د افغان طالبانو ملاتړ دی.
دوی وایي، پاکستان په ۲۰۲۲ کال کې د افغانستان دننه له ټي ټي پي سره مذاکرات کړي وو، خو دا بهیر بېپایلې پاتې شو.
د شنونکو په وینا، ټي ټي پي له دغو خبرو څخه ګټه واخیسته او په سوات، دیر، باجوړ او نورو سیمو کې یې ځان پیاوړی کړ.
د قبایلي مشرانو یوه ډله بیا باور لري چې که د افغانستان حکومت د ترهګرو د تګ راتګ مخه ونیسي او پاکستان جرګو ته بشپړ اختیار ورکړي، نو د خبرو د بریا امکان شته.
تجزیهکار اسد یوسفزی وایي: “پاکستان څو ځلې هڅه وکړه، خو د افغانستان ملاتړ ټي ټي پي لا پیاوړې کړه او د بریدونو وړتیا یې زیاته کړه.”
هغه زیاته کړه، له افغان طالبانو د واکمنېدو وروسته په پاکستان کې بریدونه څو چنده زیات شوي او افغانستان د ټي ټي پي له لارې د پاکستان پر ضد د یوې نیابتي وسیلې په توګه کار اخلي، چې دا خطرناک عواقب لرلی شي.
د پاکستاني پوځ خبرداری
دوشنبې په ورځ د آی ایس پي آر ویاند لیفټننټ جنرال احمد شریف چودري له خبریالانو سره په غیر رسمي خبرو کې وویل، د هېواد د دفاع او امنیت د خوندي کولو مسؤلیت د پوځ پر غاړه دی او د افغانستان خاوره به هیڅکله د پاکستان پر ضد د کارونې اجازه ورنکړي.
هغه زیاته کړه چې تر اوسه د “فتنه الخوارج” په نوم د عملیاتو په ترڅ کې ۱۶۶۷ ترهګر وژل شوي او د روان کال په ترڅ کې ۶۲ زره عملیات ترسره شوي دي، چې ډېری یې په بلوچستان کې شوي.
په دغو عملیاتو کې ۵۸۲ پوځیان هم شهیدان شوي دي.
جنرال احمد شریف وویل، د افغانستان شرطونو ته اهمیت نشته؛ د پاکستان یوازینی غوښتنه دا ده چې د افغانستان خاوره د ترهګرۍ لپاره ونه کارول شي.
ده زیاته کړه، په وروستیو جګړو کې ۲۰۶ افغان طالبان او ۱۱۲ د “فتنه الخوارج” غړي وژل شوي دي، چې شاوخوا شپېته سلنه یې افغان تابعیت لري.
د ده په وینا، “تحریک طالبان پاکستان” د افغان طالبانو د امیر بیعت کړی او په اصل کې د هغوی یوه څانګه ده. هغه وویل، افغان طالبان دا ترهګر د پټېدو لپاره ګڼ مېشتو سیمو ته انتقالوي، چې دا یوه اندېښمنوونکې وضعه ده.
