پس از تشدید تنش‌ها در نقاط مرزی میان نیروهای امنیتی افغانستان و پاکستان، پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی، به ویژه ایکس (که قبلاً توییتر نام داشت)، با گزارش‌های گمانه‌زنی در مورد کنترل پاکستان بر دهلیز واخان شد. اما این ادعاها به سرعت توسط مقامات هر دو طرف مرز رد و کم‌اهمیت شدند.
طلوع نیوز، به نقل از عزیزالله عمر، فرمانده پولیس ولایت بدخشان افغانستان، گزارش داد: “نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان در این منطقه مستقر هستند و هیچ تحرکی از سوی نیروهای پاکستانی مشاهده نشده است.”
همچنین وزارت امور خارجه پاکستان در جلسه خبری هفتگی خود، در پاسخ به یک سوال، اعلام کرد: “این گزارش‌ها صحیح نیستند. پاکستان به حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان احترام می‌گذارد.”
اما چه چیزی باعث این شایعات شد؟ و چرا دهلیز واخان برای هر دو کشور این‌قدر اهمیت دارد؟
دهلیز واخان که در شمال‌شرقی افغانستان واقع شده است، حدود ۳۵۰ کیلومتر طول دارد و یک نوار باریک از زمین است که افغانستان را در دورترین نقطه شرقی خود به چین متصل میکند. علاوه بر این، این دهلیز به عنوان یک با تاجیکستان در شمال و پاکستان در جنوب عمل میکند.
داهلیز واخان از نظر جغرافیایی وجیواستراتژیکی اهمیت زیادی دارد، عمدتاً به دلیل موقعیت جغرافیایی آن. از نظر جیوپولیتیکی، این داهلیز به عنوان یک نقطه حیاتی بین افغانستان و چین عمل میکند و در عین حال پاکستان را از تاجیکستان جدا می‌سازد.
از دیدگاه تاریخی، در جریان بازی بزرگ قرن نوزدهم میان امپراتوری‌های بریتانیا و روسیه، این منطقه به عنوان یک منطقه جداکننده عمل می‌کرد.
از منظر جیواقتصادی، داهلیز واخان یک مسیر حیاتی است که به عنوان دروازه‌ای برای مسیرهای تجاری بین کشورهای غنی از منابع و هایدروکربن آسیای مرکزی و جنوب آسیا عمل میکند. برای پاکستان، واخان همچنین به عنوان یک منطقه حائل بین مناطق شمالی این کشور و ولایت سینکیانگ چین عمل میکند. علاوه بر این، به عنوان دروازه‌ای برای ارتباط پاکستان با کشورهای آسیای مرکزی که به دریا دسترسی ندارند، عمل میکند.
برای افغانستان، از طریق گذرگاه واخجیر، داهلیز واخان یک مسیر مستقیم به بازارهای پیشرفته چین فراهم می‌آورد. علاوه بر این، به عنوان یک منطقه حائل برای جلوگیری از حرکت مهاجران غیرقانونی و شبه‌نظامیان از چین به افغانستان عمل میکند.
بنابراین، با در نظر گرفتن اهمیت جمعی که داهلیز واخان برای هر دو کشور دارد، بعید به نظر می‌رسد که هیچ کشوری به راحتی از مرزهای شناخته شده بین‌المللی خود عقب‌نشینی کند.
