صابر محمد
در افغانستان، جایی که کوه‌ها شاهد نبردهای تاریخی‌اند، جبهۀ مقاومت ملی (NRF) به نماد دورانی نوین بدل شده است. از ماه اگست ۲۰۲۱ که طالبان کابل را گرفتند و جمهوری پیشین فروپاشید، برای مردم این کشور روشن شد که تغییری در قدرت همیشه به معنی صلح نخواهد بود. برعکس، نزاع‌های نوینی پدید آمد نقش جنگجویان و ضدجنگجویان دگرگون شد. طالبان که زمانی خود جنگجو بودند، اکنون می‌جنگند تا قدرت‌شان را حفظ کنند، در حالی که جبهۀ مقاومت ملی، که از بقایای اتحاد شمال برآمده است، به بزرگ‌ترین تهدید داخلی‌شان مبدل گردیده است. این فقط داستان حملات و تلفات نیست، بلکه تلاش یک ملت برای برخاستن دوباره است که هر گام آن با خون همراه است.
ریشه‌های مقاومت: از دهۀ نود تا ۲۰۲۱
داستان جبهۀ مقاومت ملی در قلب تاریخ افغانستان آغاز می‌شود. در دهۀ نود، وقتی طالبان نخستین بار قدرت را بدست گرفتند، احمد شاه مسعود معروف به «شیر پنجشیر»بزرگ‌ترین رقیب ایشان بود. مسعود، الگوی مقاومت مجاهدین، در برابر حکومت سرسخت طالبان ایستاد. در ۱۰ سپتمبر ۲۰۰۱، توسط عاملان القاعده ترور شد، درست یک روز پیش از حملات ۱۱ سپتمبر. مرگ او راه را برای سقوط طالبان هموار کرد، اما پسرش احمد مسعود وارث میراث او گردید.
بعد از ۱۵ اگست ۲۰۲۱، وقتی طالبان دوباره قدرت را تصاحب کردند، پنجشیر تنها ولایتی باقی ماند که زیر کنترل ایشان نبود. احمد مسعود، اکنون رهبری را از تاجیکستان به عهده دارد، جبهۀ مقاومت ملی را تشکیل داد. این گروه از سربازان، پولیس، و غیرنظامیان جمهوری پیشین تشکیل شده‌اند که در برابر حُکومت غیرمشروع طالبان ایستاده‌اند. در روزهای اول، قیام در منطقه اندراب ولایت بغلان طالبان را مجبور به عقب‌نشینی کرد، اما طالبان با ارسال نیروهای تازه نفس دوباره کنترل شهرک‌ها و مراکز اصلی را بازپس گرفتند. با این حال، مناطق دورافتادهٔ کوهستانی ناامن ماندند و به لانه‌هایی برای شورش بدل گردیدند.
گروۀ بحران بین‌المللی (ICG) در گزارش خود گفته است که جبهۀ مقاومت ملی بزرگ‌ترین گروه از گروه‌های جمهوری پیشین است، که عمدتاً در ولایت پنجشیر در شمال شرق کابل فعال است، اگرچه گروه‌های دیگری هم خود را اعلام کرده‌اند. درگیری با طالبان به دهۀ نود برمی‌گردد، اما پس از اگست ۲۰۲۱ نقش‌ها وارونه شدند جبهۀ مقاومت ملی به شورشی بدل شد.
افزایش حملات در تابستان ۲۰۲۲: از دهه‌ها گذشته تا اکنون
از آن زمان، فعالیت‌های NRF نسبتاً محدود بوده‌اند ولی در حال رشد. در بهار ۲۰۲۲، میزان حملات جبهۀ مقاومت ملی از آنِ داعش خراسان (ISKP) پیشی گرفت و در تابستان بیشتر شد. هر هفته بیش از ده‌ها حمله انجام می‌شود؛ عمدتاً عملیات ضربتی و فرار، کمین در پست‌های طالبان در مناطق دورافتاده، و گاهی هم ترور مقام‌های طالبان با بمب‌های اماده (IED).
در اندراب، جنگجویان جبهۀ مقاومت ملی توان محدودی برای مقابله با نیروهای امنیتی طالبان یافته‌اند، اما وقتی نیروهای کمکی می‌رسد، به پناهگاه‌های کوهستانی عقب‌نشینی می‌کنند. در پنجشیر، آنان مواضع مخفی در کوه‌ها حفظ کرده‌اند اما تاکنون نتوانسته‌اند ولسوالی‌ای را به طور دائم در اختیار گیرند. فعالیت‌هایشان بیشتر در پنجشیر، پروان، کاپیسه، بغلان، و کابل متمرکز است.
از مارچ ۲۰۲۴ تا مارچ ۲۰۲۵، جبهۀ مقاومت ملی ادعا کرده است که ۴۰۱ عملیات هدفمند را در ۱۹ ولایت انجام داده‌اند، ۶۵۱ جنگجوی طالبان را کشته و ۵۷۹ تن دیگر را زخمی کرده‌اند. در کابل به تنهایی ۱۲۶ حمله حضور طالبان را تضعیف کرده است. این عملیات در ولایات کابل، پروان، کاپیسه، پنجشیر، بغلان، قندوز، تخار، بدخشان، هرات، فراه، غور، بادغیس، نورستان، بلخ، سرپل، فاریاب، نیمروز، میدان وردک، و لوگر گسترش یافته‌اند. جنگجویان جبهۀ مقاومت ملی در تلاش‌اند تا مردم ملکی را محافظت کنند، نشانگر صداقت در مبارزۀ آنان.
در ماه‌های آغازین سال ۲۰۲۵، فعالیت‌ها شدت گرفت. در مارچ، دو جنگجوی طالبان در تخار کشته و دو تن زخمی شدند. در هرات، سه عضو استخبارات طالبان به قتل رسیدند. در اپریل، حملات مداوم در بغلان، قندوز، بادغیس، و فراه صورت گرفت مانند حملۀ راکتی به مرکز پولیس ولسوالی خوست که در آن دو جنگجوی طالبان کشته شدند و یک هاموی منهدم گردید. در قندوز، دو کشته و چهار زخمی در منطقهٔ امنیتی دوم رخ داد. در بادغیس، یکی از سران طالبان به نام ملا حمیدالله کشته شد و اسلحه‌ها ضبط گردید. در فراه، حمله بر یک پُست از بریگاد دوم گردان اول لشکر الفاروق یک کشته و دو زخمی بر جای گذاشت.
رهبری NRF، احمد مسعود، در مصاحبۀ فبروری ۲۰۲۵ گفته است که آنان برای آینده افغانستان می‌جنگند و پایان حکومت طالبان را هدف گرفته‌اند. او تأکید کرده است که NRF بزرگ‌ترین مخالف غیرافراطی طالبان است، رهبری شده توسط پسر احمد شاه مسعود.
حمله در سپتمبر: کشتن سه جنگجوی طالبان در گُذارهٔ هرات
در ۱۳ سپتمبر ۲۰۲۵ (۲۲ سنبلهٔ ۱۴۰۴)، یک رویداد مهم در ولسوالی گُذارهٔ هرات اتفاق افتاد. در ساعت ۸:۳۰ شب، نیروهای NRF در مسیر جادهٔ هرات–پشتون‌زرغون، نزدیک مرکز آموزش پولیس، به طالبان حمله کردند. سه عضو گروه استخبارات لشکر الفاروق کشته شدند، و دو سلاح و یک موترسایکل ضبط شد. NRF ادعا کرده است که نیروهایشان و مردم ملکی آسیبی ندیده‌اند.
این حمله نمونۀ عملیات هدفمند NRF بر تأمینات و سلاح طالبان است. دو روز بعد، در ۱۴ سپتمبر، حساب رسمی توییتر NRF و هواداران‌شان رویداد را منتشر کردند و بازتاب‌های فراوان دریافت نمود. این حمله نشان دهندۀ نفوذ رو به گسترش NRF در استان‌های غربی مانند هرات است، که پیش‌تر تمرکزش بیشتر در شمال بود.
این حادثه پس از سایر حملات اخیر رخ داده است. در جنوری ۲۰۲۵، NRF ادعا کرده است که در یک ماه ۲۲ حمله انجام داده و بیش از ۶۰ جنگجوی طالبان را کشته است. اگرچه طالبان این ادعاها را رد می‌کنند، گزارش‌های سازمان ملل افزایش حملات ضد طالبان در سال ۲۰۲۴ را نشان می‌دهد.
دیدگاه تحلیل‌گران: IS‑KP و NRF به عنوان تهدیدهای بزرگی
تحلیل‌گران جنگ‌های جاری افغانستان می‌گویند که داعش خراسان (IS‑KP) و NRF در حال حاضر بزرگ‌ترین تهدیدها برای طالبان‌اند. NRF در ولایات شمالی، به ویژه بغلان، بسیار فعال است، با هزاران جنگجو چالشی احتمالی مهم در آینده. گزارش حکومت بریتانیا در اگست ۲۰۲۵ اشاره کرده که هرچند طالبان برای مقام‌های دولت پیشین عفو اعلام کرده‌اند، گروه‌هایی مانند NRF فعال مانده و تهدیدی برای کنترل کامل‌شان محسوب می‌شوند.
کنگرۀ ایالات متحده در گزارش مارس ۲۰۲۵ در مورد وضعیت امنیتی افغانستان گفته است که در حالی که طالبان قدرت را در دست دارند، مقاومت داخلی مانند جبهۀ مقاومت ملی همچنان مسأله‌ای پایدار باقی مانده است. در رویدادی در دانشگاه هاروارد در اپریل ۲۰۲۵، علی میثم نازری، مسئول روابط خارجی جبهۀ مقاومت ملی، راجع به مبارزۀ شان علیه طالبان سخن گفته است. موسسۀ اوریون در گزارش اکتوبر ۲۰۲۴ گفته است که NRF در برابر حکومت طالبان و نیز نفوذ پاکستان در حال رشد است.
با این حال، بعضی تحلیل‌گران، مانند بنیاد جم تاون در سال ۲۰۲۳، معتقد بودند که جبهۀ مقاومت ملی نتوانسته است ناآرامی قابل‌توجهی را علیه طالبان برانگیزد، اگرچه فعالیت‌های ۲۰۲۵ در حال تغییر این تصور‌اند. آژانس اتحادیۀ اروپا برای پناهندگان (EUAA) در سال ۲۰۲۳ ذکر کرده است که NRF پس از تسخیر قدرت توسط طالبان شکل گرفته و فعال باقی‌مانده است. مؤسسۀ ویکتوریا در اگست ۲۰۲۵ گفته است که NRF در ۲۰ ولایت فعال است و تهدیدی افزاینده برای کنترول کامل طالبان محسوب می‌شود.
نتیجه: چقدر بزرگ است چالش؟
جبهۀ مقاومت ملی تهدید قابل‌ملاحظه‌ای برای طالبان است نه فقط از لحاظ نظامی بلکه سیاسی و اخلاقی. با هزاران جنگجو، عملیات در بیست ولایت، و تلاش‌ها برای کسب حمایت بین‌المللی، مقاومت قصد دارد دوام یابد. در حالی که طالبان قدرت را در دست دارند، حملات جبهۀ مقاومت ملی رویای آنان را برای کنترل کامل تخریب می‌کند. چنان که احمد مسعود می‌گوید، «ما برای آیندهٔ افغانستان می‌جنگیم.» این داستان هنوز به پایان نرسیده است این تنها آغاز دورۀ نوینی است، که کوه‌ها بار دیگر شاهد مبارزه برای آزادی خواهند بود.
