ایران روز پنجشنبه رسماً اعلام کرد که تولید اورانیوم غنیشده خود را بهطور چشمگیری افزایش خواهد داد؛ اقدامی که مستقیماً در تضاد با خواستههای ایالات متحده قرار دارد و در آستانهٔ دور تازهای از مذاکرات هستهای که قرار است روز یکشنبه در عمان برگزار شود، موجب افزایش تنشها شده است.
این اقدام چالشی در پی تصویب قطعنامهای از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی اتخاذ شده که ایران را به عدم پایبندی به تعهدات هستهایاش متهم کرده است؛ موضوعی که واکنش شدید اسرائیل را در پی داشته و این رژیم خواستار پاسخ قاطع جامعهٔ جهانی شده است. همزمان، گزارشهایی مبنی بر احتمال قریبالوقوع حملهٔ اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران منتشر شده است.
بر اساس اعلام مقامات ایرانی، این افزایش ظرفیت شامل راهاندازی مرکز جدید غنیسازی در مکانی امن و نیز جایگزینی سانتریفیوژهای قدیمی در تأسیسات فردو با مدلهای پیشرفتهتر خواهد بود. به گفتهٔ آنان، این اقدامات منجر به افزایش قابل توجه تولید اورانیوم غنیشده خواهد شد. این تصمیم در تضاد مستقیم با فشارهای آمریکا برای محدودسازی سطح غنیسازی اتخاذ شده است.
این تحول در حالی رخ میدهد که ششمین دور مذاکرات میان ایران و ایالات متحده برای احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ در عمان در شُرُف آغاز است. از ماه آوریل تاکنون، دو طرف پنج دور مذاکره داشتهاند تا توافقی جایگزین توافقی شود که در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ کنار گذاشته شد. ایران هشدار داده است که در صورت شکست مذاکرات و آغاز درگیری، پایگاههای نظامی آمریکا در منطقه را هدف قرار خواهد داد. در همین حال، اظهارات اخیر ترامپ درباره کاهش اعتمادش به دستیابی به توافق، و همچنین جابهجایی نیروهای آمریکایی در خاورمیانه، فضای نگرانی و نااطمینانی را افزایش داده است.
اسرائیل، بهعنوان یکی از مخالفان سرسخت برنامهٔ هستهای ایران، بارها هشدار داده است که برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای ممکن است به تأسیسات هستهای این کشور حمله کند. این تهدید به اقدام نظامی، بُعدی تازه به وضعیت شکنندهٔ کنونی افزوده است. ایران نیز تأکید کرده که به هرگونه حملهای پاسخ قاطع خواهد داد. همزمان، سفارت آمریکا در بیتالمقدس (اورشلیم) حرکت کارکنان خود را محدود کرده و گزارشهایی از کاهش سطح فعالیت سفارت آمریکا در عراق نیز منتشر شده است. با وجود این تنشها، وزیر امور خارجهٔ عمان تأیید کرده است که مذاکرات طبق برنامه انجام خواهد شد.
این تحولات جدید، گامی جدی در تشدید مناقشهٔ دیپلماتیک پیرامون برنامهٔ غنیسازی اورانیوم ایران بهشمار میرود. ایران این فعالیتها را حق مسلم خود میداند، در حالی که ایالات متحده آن را خط قرمز میخواند. قطعنامهٔ اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی مبنی بر محکومیت عدم همکاری ایران، ممکن است زمینهساز فعالسازی سازوکار «بازگشت خودکار تحریمها» (Snapback) شود که به موجب آن تحریمهای سازمان ملل متحد دوباره اعمال خواهند شد. اتحادیهٔ اروپا از ایران خواسته است تا خویشتنداری پیشه کند و از هرگونه تشدید تنشها خودداری نماید. ایران نیز هشدار داده است که در صورت فعال شدن سازوکار بازگشت تحریمها، احتمال خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) را در نظر خواهد گرفت.
